Coöperaties: “Stel een visie op”
Gesprek met Simon Visbeek van de Bildtse Energie Coöperatie – door Govert Geldof
Vooruitkijken
Bij de bouw van een flat begin je ook niet met de bovenste verdieping. Er moet een stevige fundering worden gelegd: een visie waarop kan worden voortgebouwd. “En maak die visie in interactie met de bestuurders van dorpsbelangen, zodat elementen ervan meegenomen kunnen worden in de dorpsvisies die worden opgesteld.” Dat is een belangrijke boodschap die Simon Visbeek van de Bildtse Energie Coöperatie (BEC) ons meegeeft als we een afspraak met hem hebben in de Blokhuispoort te Leeuwarden op 1 december 2023. In het werkgebied van zijn coöperatie liggen dorpen als Sint Annaparochie, Sint Jacobaparochie, Vrouwenparochie, Oude Bildtzijl en Minnertsga.
Focus op huishoudens
De visie van de BEC richt zich op huishoudens. Dat is een keuze. Er zijn in Het Bildt ongeveer 5.000 huishoudens. Uitgaande van het toekomstig gebruik van 10.000 kWh per jaar per woning kom je uit op een noodzakelijke productie van 50 miljoen kWh per jaar. Voor de beeldvorming: dat zijn 20 windturbines à la Tzum en Reduzum. Geen kleine opgave. Hierbij is rekening gehouden met de elektriciteit die nodig is om van het gas af te geraken. In de visie van de BEC wordt uitgegaan van 1/3 zon en 2/3 wind, in verband met de gewenste gelijktijdigheid. Er wordt in samenwerking met Energie VanOns toegewerkt naar kostprijs+.
Waar?
Om de 1/3 zon te realiseren zijn maar liefst circa 33.000 zonnepanelen nodig en circa 13 hectare aan oppervlakte. Bij voorkeur op grote daken. Op dit moment heeft de BEC tien daken. Om aan de toekomstvraag te voldoen moeten er 165 extra daken bijkomen, met 200 à 250 panelen per dak. Theoretisch zijn er 129 beschikbaar, maar de bereidheid van de dak-eigenaren om mee te werken is voorlopig gering. Voor de resterende behoefte aan zonne-energie oriënteert de coöperatie zich daarom op de mogelijkheden van een zonneweide, waarvoor ze de drietrapsraket van de Sinnetafel doorlopen. Voor de 2/3 wind worden de bestaande windturbines in het gebied als vertrekpunt genomen. “Daar is sprake van enige gewenning,” vertelt Simon Visbeek. Op het moment dat de kleinere en veelal technisch afgeschreven windturbines alle worden vervangen door nieuwe met een vermogen van 1 MW, wordt 78% van de behoefte gedekt.
Lusten en lasten in balans
De visie van de BEC past qua rekenkunde op de achterkant van een sigarenkistje, maar biedt wel de helderheid die bestuurders en politici nodig hebben om te anticiperen in hun beleid. Dat zal in stapjes gaan. Het is een kwestie van geduld hebben en kansen benutten waar die zich voordoen, want de 50 miljoen kWh per jaar hoeft er morgen niet te liggen. Cruciale uitgangspunten zijn dat de coöperatie voor 100% zélf ontwikkelt en inzet op een gezonde verdeling van lusten en lasten. Dat kan omdat energiecoöperaties dicht bij de mensen staan die wonen, werken en recreëren in het gebied.
Er zijn regels
Het advies dat Simon Visbeek geeft aan andere energiecoöperaties is: “Stel een visie op”. Dan gaat de abstractie eraf. “Maak daarbij gebruik van de vouchers die de provincie Fryslân ter beschikking stelt”. Op het moment dat plannen voldoende concreet zijn uitgewerkt, is het mogelijk het ontwikkelfonds van maximaal € 200.000,- per project in te zetten, via de FSFE en Ús Koöperaasje. Door te doen wat kan, ontstaat er ruimte voor professionaliseren.
Energiegemeenschap
Als team van Ús Koöperaasje willen we aan de prachtige suggesties van Simon toevoegen dat het vanaf 2021 al mogelijk is energiegemeenschappen op te richten overeenkomstig EU-wetgeving. De meeste energiecoöperaties in Fryslân hebben een kleiner werkgebied dan de Bildtse Energie Coöperatie. Door samen te werken en een energiegemeenschap op te richten nemen de mogelijkheden toe en wordt het samenwerken met gemeenten eenvoudiger. Er zijn dorpen met dorpsmolens en er zijn dorpen met zonnedaken en zonnevelden. Door samen te werken en opslag toe te voegen, ontstaat de energiemix die nodig is om tot kostprijs+ te komen. Het begint met het opstellen van een visie.
Download hier: Leidraad Sinnetafels
